صالح بن فوزان بن عبدالله الفوزان (28 سپتامبر 1935م - 1 رجب 1354 هـ) فقیه و استاد دانشگاه سعودی است که عضو شورای عالی علما، عضو مجمع فقهی مکه مکرمه وابسته به اتحادیهٔ جهان اسلام، و عضو کمیته نظارت بر داعیان در حج است. علاوه بر این، وی عضو کمیته دائمی تحقیقات علمی و فتوا در عربستان سعودی و همچنین امام و خطیب و مدرس در مسجد امیر متعب بن عبدالعزیز آل سعود در ریاض است و در برنامه نور على الدرب در رادیو نیز به پاسخگویی می‌پردازد. وی همچنین مشارکت‌های منظم در مجلات علمی به‌صورت تحقیقات، مطالعات، رساله‌ها و فتاوی دارد که برخی از آن‌ها جمع‌آوری و منتشر شده است.

 

نشأت و تحصیلات

شیخ صالح در سال 1354 هجری در الشماسیه، واقع در منطقه قصیم، متولد شد. این منطقه نزدیک به بریده قرار دارد. پدرش در زمان کودکی او وفات یافت و او تحت سرپرستی خانواده بزرگ شد. وی قرآن کریم را فراگرفت و مبانی خواندن و نوشتن را زیر نظر شیخ حمود بن سلمان التلال، امام مسجد محله‌شان، یاد گرفت. این استاد بعدها قاضی در شهر ضرية در منطقه قصیم شد.

 

وی در سال 1369 هجری، پس از تأسیس مدرسه دولتی در الشماسیه، به مدرسه رفت و تحصیلات ابتدایی را در مدرسه فیصلیه در بریده در سال 1371 هجری به پایان رساند. سپس به تدریس در مدارس ابتدایی مشغول شد و پس از آن به معهد علمی بریده وارد شد و در سال 1377 هجری فارغ‌التحصیل شد. سپس وارد دانشکده شریعت در ریاض شد و در سال 1381 هجری از آنجا فارغ‌التحصیل گردید. بعدها در همان دانشگاه مدرک کارشناسی ارشد و سپس دکتری در رشته فقه را اخذ کرد.

 

فعالیت‌های شغلی

پس از فارغ‌التحصیلی از دانشکده شریعت، وی به تدریس در معهد علمی ریاض پرداخت، سپس به دانشکده شریعت منتقل شد و بعد از آن به تدریس در دوره‌های تحصیلات تکمیلی در دانشکده اصول دین و معهد عالی قضاء مشغول شد. بعدها به عنوان مدیر این معهد منصوب گردید و پس از پایان مدت مدیریت به تدریس در آن بازگشت. سپس وی عضو کمیته دائمی فتوا و تحقیقات علمی شد و همچنان در این موقعیت مشغول به کار است و عضو مجمع فقهی مکه مکرمه است.

 

دیگر فعالیت‌ها

شیخ صالح بن فوزان عضو شورای عالی علمای سعودی، عضو مجمع فقهی مکه مکرمه وابسته به اتحادیه جهان اسلام و عضو کمیته نظارت بر داعیان در حج و همچنین امام، خطیب و مدرس در مسجد امیر متعب بن عبدالعزیز آل سعود در منطقه الملز در ریاض است. وی به طور منظم در برنامه نور على الدرب در رادیو سعودی به پاسخگویی به سوالات دینی می‌پردازد و در بسیاری از مجلات علمی مشارکت دارد. علاوه بر این، بسیاری از پایان‌نامه‌های علمی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا تحت اشراف و راهنمایی او نوشته می‌شود.

 

 

مشایخ و استادان شیخ

شیخ صالح الفوزان از بسیاری از علمای بزرگ دوران خود بهره برده است که از جمله آنها می‌توان به:

 

عبدالرحمن السعدی

عبدالعزیز بن باز

عبدالله بن حمید

محمد الأمین الشنقیطی

عبدالرزاق عفیفی

صالح بن عبد الرحمن السکیّتی

محمد السبیل

إبراهيم بن عبید العبدالمحسن و بسیاری دیگر اشاره کرد.

شاگردان شیخ

شیخ صالح در دوران تدریس خود، بسیاری از شاگردان برجسته را تربیت کرده است که از جمله آنها می‌توان به:

 

عبدالرحمن السدیس

علی القصیر

محمد الوشلی

ناصر العبدالمنعم و بسیاری دیگر اشاره کرد.

 

تألیفات شیخ

شیخ صالح الفوزان آثار متعددی در زمینه‌های مختلف اسلامی از جمله فقه، عقیده، حدیث، و تفسیر دارد که برخی از مهم‌ترین کتاب‌های او عبارتند از:

 

التحقیقات المرضیة في المباحث الفرضية

أحکام الأطعمة في الشريعة الإسلامية

شرح العقيدة الواسطية

البيان فيما أخطأ فيه بعض الكتاب

مجموع محاضرات في العقيدة والدعوة

الخطب المنبرية في المناسبات العصرية

الإرشاد إلى صحيح الاعتقاد و بسیاری دیگر از تألیفات در زمینه‌های مختلف دینی و فقهی.

شیخ صالح بن فوزان الفوزان، با آثار علمی و فقهی گسترده‌ای که از خود به جا گذاشته است، نقش مهمی در تحکیم اصول دینی و فقهی در جامعه سعودی و جهان اسلام ایفا کرده است.